Kazalar Karşısındaki Neler Yapılmalı

Kazalar karşısında paniğe kapılmamak, sinirlenmemek, belli bir düzen içinde davranmak gerekir. Evde bir yerde, acil durumlarda telefon edilecek yerleri gösteren bir liste bulunması yararlıdır. Kaza ciddiyse, hemen bir cankurtaran, olmazsa bir otomobil çağırılarak, çocuk vakit geçirmeden hastaneye kaldırılmalıdır.

Havasızlıktan boğulma: Havasızlıktan boğulmaya bir havagazı ya da tüp gaz kaçağı, iyi çekmeyen bir soba, çocuğun kafasına geçirdiği bir torba neden olabilir. İlk uygulanması gereken şey, «yaşam öpücüğü» denen ağızdan ağıza soluk vermedir.

Biberon ya da meme emdikten sonra gaz çıkarmamış bir süt çocuğu da havasızlıktan boğulabilir; yemekten hemen sonra yatırılırsa, bir süt parçası ağzına geri gelip, soluk borusuna kaçarak boğulmasına neden olabilir. Çocuğun yedikleri sık sık ağzına geri geliyorsa, yarı oturur ya da yüzükoyun ve başı yana dönük biçimde yatırılması uygun olur. Ciddi bir bademcik enfeksiyonu da, yutağın tıkanmasına yolaçarak ciddi solunum bozukluklarına neden olabilir. Bu durumda çocuğun, genellikle hastaneye kaldırılması gerekir.

Yanıklar:

1. Hafif yanıklar: Yanık hafif, yüzeysel, önemsizse, anne bir yanık merhemini hafifçe sürüp, sonra üstünü gazlı bezle kapatabilir. Ama çocuğun yarayı kirletmesi tehlikesi olmadıkça, yanığı açık bırakmak daha iyi. Çocuk her şeye dikkat eder ve ana-babasına yardım etmek ister; ama elektrikli ev araçlarını kullanırken ne gibi önlemler almak gerektiğini bilmediğinden, kendini yaralayabilir.

2. Ciddi yanıklar: Yanığa kimyasal bir madde yolaçtıysa, yanık yeri temiz soğuk suyla yıkanmalıdır. Yanığa bir asit yolaçmışsa, sodyum karbonat katılmış temiz suyla yıkanması gerekir. Yanığa yakıcı bir alkali yolaçmışsa, sirke katılmış temiz suyla yıkanmalıdır.

Bu maddelerin hangisi sözkonusu olursa olsun, yanık ciddi ve yaygınsa, çocuk hemen hastaneye kaldırılmalıdır. 2. derece yanık terimi, deride sıvı dolu büyük kesecikler belirmiş olduğunu anlatır. Bu durumda çocuk, hemen hastaneye kaldırılmalı, hastanede yanıklar yerel olarak tedavi edilip glikozlu serum verilerek, su ve elektrolit dengesi yeniden sağlanmalıdır. 3. derece yanık çok tehlikelidir. Deri ve altındaki dokular kömürleşmiş, çocuk şok durumundadır. O zaman kalp şokuyla savaşmak gerekir ve hastanede acil tedaviye girişilse bile, kaza ölümle sonuçlanabilir.

Çocuk, sözgelimi kibritle oynarken giyeceklerini tutuşturduysa, ateşi söndürmek için battaniye, vb. bir örtüyle sarmak, üstündeki giyecekleri çıkarmayıp, elden geldiğince çabuk hastaneye götürmek gerekir. Bu arada, içmesi için su vermekten de kaçınılmalıdır.

Ezikler: Herhangi bir yere çarpma ya da düşme sonucu oluşurlar. Çarpılan yerde bir çürük belirir. Çürük, deri altında kan toplanmasıdır. Bazen çürük değil, yalnızca bir şişlik görülür. Acının hızla azalması için, soğuk su ya da buzla kompres yapılabilir.

Solunum yollarına kaçan yabancı maddeler: Solunum yollarına bir şey kaçan çocuk, oynarken apansızın soluksuz kalır, soluk almakta güçlük çeker, morarır. Anne, çocuğu ayaklarından tutup başaşağı çevirerek hafifçe sırtına vurmalı, bu arada bir hekim çağrılmalıdır. Solunum yollarına kaçan şey kolayca çıkarılacak durumda değilse, çıkarmaya çalışmak yerine çocuğu hemen hastaneye götürmek gerekir; çünkü çıkarma çabaları, daha derinlere kaçmasına neden olabilir.

Çocuğun bir şey yuttuğu biliniyorsa, ama hiç bir belirti, hiç bir ağrı yoksa, hekime başvurarak bir röntgen filmi çektirmek temkinli bir davranış olur. Bu tür kazalara özellikle, çocuğun ne bulursa ağzına götürdüğü yaşta raslanır. Dolayısıyle, bu yaşta çocuğa sürekli gözkulak olmak, ağzına sokabileceği küçüklükte oyuncaklar vermemek gerekir. Ayrıca çok küçük çocuklara hiç bir zaman şeker, çiklet gibi şeyler de verilmemelidir.

Bazen, ilk andaki belirtiler önemli değildir; ama sonraki gün ya da haftalarda, astım ya da boğmacayı andırır öksürük nöbetleri, bronş rahatsızlıkları görülür. Akciğer röntgeninin çekilmesi, bir bronşa takılıp kalmış yabancı maddeyi gösterebilir.

Burun deliklerine kaçan yabancı maddeler: Çocukların burun deliklerine bir şeyler sokuşturmalarına da sık raslanır. Bunlar arasında inci boncuk taneleri, kuru fasulye ya da fındık sayılabilir. Çocuk ağzından soluk alabildiğinden, bu durum havasızlıktan boğulmaya neden olmaz. Burna sokulmuş nesneyi çıkarmaya çalışılmamalıdır; çünkü daha önemli bozunlara yolaçabilir. En iyisi bir hekime başvurmaktır.

Güneş yanıkları: Derisinin alışıp yanmaması için, çocuğun güneşte bırakılma süresi yavaş yavaş artırılmalıdır. Güneş yanıkları, çocuk önlem alınmaksızın uzun süre güneşte bırakılırsa görülür. I. derece güneş yanığından gerçek yanıklara kadar değişen çeşitli ciddilik dönemleri vardır. Güneş yanığında, çocuğun bedenine nemlendirici bir krem sürmek yeterli olur. Böyle bir krem yoksa, suya sirke katıp bu sıvıya batırılan bir bezle böylelikle kompres yapılabilir.

Deride sıvı dolu büyük kesecikler belirmişse hekime başvurmak gerekir. Yalın bir güneş yanığından sonra bile, çocuk birkaç gün şiddetli güneş altına çıkarılmamalı, sonraki günlerde yeniden yavaş yavaş güneş ışığına alıştırılmalıdır.