Doğum Zorluğu ve Dölüt Sıkıntısı

DOĞUM ZORLUĞU VE DÖLÜT SIKINTISI

Kasılma anormalliği olsun, anne leğeninde anatomik bir anormallik olsun, dölütün gelişinde bir anormallik olsun ya da çocuğun inişinde bir engel olsun, herhangi bir anormallik doğum zorluğuna (güç doğum) neden olur. Güçlüğün önü bazen alınabilir, bazense alınamaz; ama her durumda, güçlüğün ortaya çıkışı, gerek doğrudan, gerekse dölyatağı boynunun açılış süresini uzattığından, dölütte sıkıntıya yolaçabilir.

Dölyatağı kasılması düzensizlikleri

Dölyatağı kasılmaları sıklık açısından (kasılmalar birbirini çok yakından izliyorsa, dölyatağı, dinlenme döneminden geçmeden sürekli olarak kasılmış kalabilir), şiddet açısından ya da her iki açıdan aşırılık gösterebilir.

Tersine, kasılmalar ritim ya da şiddet açısından yetersiz de olabilir.

Kasılmalar çok aralıklı, ama çok şiddetli ya da bunun tam tersi olabileceği gibi, gerek ritim, gerekse şiddet bakımından tam bir düzensizlik durumu da olabilir.

Nedenleri saptamak genellikle güçtür: Dölütün geçişine herhangi bir engel, kasılmalarda düzensizliğe neden olabilir; çocuğun bedeninin önde gelen bölümünün engele dayanması, doğum tümseğine ve dölyatağı boynu açılmasının durmasına yolaçabilir.

Bu durumda, normal yoldan doğum denemesini durdurmak gerekir. Ama çoğunlukla, engelin ne olduğunu klinik olarak saptamak olanaksızdır; nesnel belirtilerin ortaya çıkmasını beklemekse, doğumun akışını ve dölyatağı boynu açılmasını yavaşlatır, çocuğun çıkış yoluna uyarlanmasını güçleştirir. Bu durumda, doğum yardımına başvurularak, sözkonusu anormal belirtiler yerine düzgün bir ritim geçirmeğe çalışılabilir.

Kasılmalardaki bu anormallikler, kadın için sıkıntı verici ve yorucudur; üstelik, kadının kaygısını artırmaları, doğumun akışını güçleştirir. Doğum için belirli bir engel ya da dölüt açısından gerçek bir oksijenlenme yetersizliği belirtisi yoksa, dölyatağı boynunun açılışını gözleyerek ve denetim altında tutarak, güçlüğü yenip doğumun normal akışını sağlamaya çalışmak uygun olur.

Leğen anormallikleri

Kadının leğenindeki bir anormallik, doğumun akışını tehlikeye sokabilir ya da güçleştirebilir. Bunun dışında, kasılma anormallikleri de yaratabilir.

Çocuk sağlığı, genel sağlık koruma ve aşı alanlarındaki ilerlemeler, raşitizme, önemli skolyoza, vereme, kemik-kemik iliği iltihabına ya da çocuk felcine bağlı leğen anormalliklerini büyük ölçüde azaltmıştır. İlk çocukluk çağında ortaya çıkan bu hastalıklar, leğenin normal biçimini almasına engel olur. Doğum hekimliğindeki gelişmelerin leğen anormallikleri konusundaki bilgileri de artırmış olması, günden güne daha duyarlı ölçümler yapılabilmesinin yanısıra, sezaryenin sağladığı güvence, bu tür leğen anormalliklerinde doğumun geleceğini önemli ölçüde iyileştirmiştir.

Anormallik gösteren leğenler bakışımlı (anormallik iki yanlıdır) ya da bakışımsız (anormallik tek yanlıdır) olabilir. Anormallik ayrıca, leğenin kalça bölümünde ya da kuyruk sokumunun biçiminde olabilir. Klinik muayeneyle ya da kemik leğenin röntgen filmiyle ölçümü yoluyla ortaya çıkarılan bu anormalliklerde, doğumun geleceği değişiktir. Bazı durumlarda, biçim bozukluklarının boyutları ya da önemi, normal bir doğuma olanak vermeyecek ölçüdedir; dolayısıyle sezaryen gerekecektir. Daha sık raslanan durumlardaysa, dölütün başının çeper kemiklerarası çapı ölçülüp leğen ile karşılaştırıldığında, alt yoldan doğuma ucu ucuna olanak verecek gibidir. Bu, doğal yoldan ddğumu «denemek» için yeterli bir nedendir. Ölçüt olarak, dölüt başının kemik yoluna girişi alınır. Dölütün başının yola girebilmesi, doğal doğum olanağını, dölyatağı boynunun silinme ve açılma durumundan daha iyi belirtir. Bu koşullarda, başın yola girememesi ya da dölütte oksijenlenme yetersizliği belirtileri, çocuğun girişimle üst yoldan çıkarılmasını gerektirir. Leğende en sık raslanan biçim bozuklukları, leğenin genel olarak dar olması (küçük ama uyumlu), enine darlık (enine çapların ufaklığı), raşitizmden etkilenmiş leğen durumu (leğenin yassı ve çok dar olması), kamburlarda ve iki yanlı topallık durumlarında leğenin biçim bozukluğu ve yerinde olmamasıdır. Sayılan bütün bu türlerde, leğen bakışımlıdır. Tek taraflı topallık, skolyoz, kalça kırığı durumlarında ise, leğen biçiminde bakışımsızlık olup olmadığı mutlaka araştırılmalıdır.